Silicon Valley, Shenzhen of iets ertussenin? De wereldwijde jacht op AI-unicorns

Amerika: De grote AI-league

Laten we eerlijk zijn: de VS speelt in een klasse apart.
In 2024 bedroeg de private AI-investering in de VS $109 miljard — bijna twaalf keer zoveel als in China.
Als durfkapitaal een olympische sport was, had Silicon Valley al lang goud gewonnen.

De Amerikaanse voorsprong komt voort uit verschillende factoren:

• Durfkapitaal als spierkracht: ongeveer een derde van al het wereldwijde VC-geld ging in 2024 naar AI-startups, waarvan het grootste deel in de VS terechtkwam. Bedrijven als OpenAI, Anthropic en Databricks haalden recordbedragen op.

• Techgiganten als koningmakers: Microsoft investeerde $13 miljard in OpenAI, Amazon $4 miljard in Anthropic, en ook Google en Nvidia doen miljardeninvesteringen.

• Talent en onderzoek: de VS produceert het merendeel van de toonaangevende AI-modellen — 40 in 2024, tegenover 15 in China. Universiteiten als Stanford, MIT en Berkeley trekken nog steeds de beste onderzoekers aan.

• Overheidssteun: met de CHIPS Act en initiatieven als Project Stargate investeert de overheid zwaar in rekenkracht en onderzoeksinfrastructuur.

Kortom, als je wilt weten waar de grootste AI-unicorns zullen ontstaan — zeker op het gebied van generatieve AI, enterprise software of fundamentele modellen — blijft Amerika de veiligste gok.

Toch kent de VS uitdagingen: talent is schaars en duur, GPU’s worden steeds kostbaarder, en de regelgeving rond AI-veiligheid en privacy wordt steeds strenger — al is die nog altijd milder dan in Europa.

Europa: De underdog met een ethisch voordeel

Europa haalt misschien niet de krantenkoppen, maar onderschat het niet.
In 2024 haalden Europese AI-startups samen $8 miljard aan VC-financiering op, waarvan het grootste deel naar het Verenigd Koninkrijk ging — goed voor zo’n $6 miljard.

Europa blinkt uit op het gebied van specialisatie en vertrouwen:

• Leiderschap in ethische AI: de EU AI Act maakt Europa een wereldwijde standaardzetter voor verantwoordelijke AI. Voor bedrijven die reputatieschade door bias of misbruik willen vermijden, is de Europese focus op compliance een groot pluspunt.

• Niche-expertise: startups als Mistral AI (Frankrijk), DeepL (Duitsland) en Wayve (VK) bewijzen dat Europa technologisch kan meedoen aan de top. De miljardendeal van Wayve voor autonoom rijden was een wake-upcall voor de hele auto-industrie.

• Sterke maakindustrie: dankzij Industrie 4.0 en robotica-expertise heeft Europa een voorsprong in industriële AI.

Maar er zijn ook hindernissen: de Europese markt is versnipperd door taal, regelgeving en cultuur.
Een bedrijf opschalen van Parijs naar Praag of Porto is complexer dan van San Francisco naar Seattle. Bovendien blijven de VC-fondsen kleiner dan in de VS, waardoor sommige startups naar Amerika uitwijken om sneller te groeien.

Wie op zoek is naar AI-unicorns met ethische fundamenten, technische diepgang en sectorgerichte innovatie, moet in Europa zijn. Verwacht hier vooral doorbraken in zorg, industrie en taaltechnologie, in plaats van de grote, allesomvattende generatieve modellen.

Azië: De slapende reus (die ontwaakt)

Het verhaal van Azië is eigenlijk een dubbel verhaal: China — en de rest.

China loopt razendsnel in. In 2024 kreeg het land zo’n 76% van alle Aziatische AI-financiering, oftewel $7,3 miljard.
Techreuzen als Alibaba, Tencent en Baidu investeren zwaar in generatieve AI en grote taalmodellen (LLM’s) zoals Qwen en ERNIE.

Ook de overheid speelt een hoofdrol: met een $138 miljard zwaar innovatie- en halfgeleiderfonds ondersteunt China massaal de AI-industrie.
Daarnaast wordt er gebouwd aan gigantische infrastructuur, zoals het $37 miljard “Stargate of China”-project — een nationaal knooppunt voor rekenkracht en innovatie.

Maar buiten China gebeurt ook veel.
In India wordt AI razendsnel geïntegreerd in IT-diensten — van klantenservice tot logistiek.
In Zuidoost-Azië investeren Amazon, Microsoft, Google en Nvidia miljarden in datacenters; Nvidia alleen al $4,3 miljard in Maleisië.

Ook Japan beweegt mee: SoftBank werkt samen met OpenAI aan SB OpenAI Japan, met plannen om jaarlijks $3 miljard te investeren in generatieve AI voor het bedrijfsleven.

De uitdaging voor Aziatische unicorns ligt in regelgeving, geopolitiek en de afhankelijkheid van Amerikaanse GPU’s.
Maar de regio’s enorme markten, groeiende middenklasse en ambitieuze overheden maken het waarschijnlijk dat we steeds meer unicorns zullen zien, vooral in industriële AI, logistiek en consumententechnologie.

De unicorn-voorspelling: wie wint wat

Verenigde Staten:
Domineren in fundamentele modellen, ontwikkeltools en enterpriseplatformen — denk aan de volgende OpenAI of Databricks.

Europa:
Sterk in verticale AI — domeinen zoals productie, gezondheidszorg en taaltechnologie, waar betrouwbaarheid en regelgeving cruciaal zijn.

Azië (met name China):
Leidt in consumenten-AI, industriële automatisering en AI-infrastructuur zoals robotica en logistiek.

En dan zijn er nog de wildcards: landen als de VAE, Brazilië en Singapore ontwikkelen hun eigen AI-strategieën. Dankzij open-sourcemodellen wordt de drempel om te innoveren lager — de volgende unicorn zou zomaar uit een onverwachte hoek kunnen komen.

Wat dit betekent voor technologieleiders en investeerders

• Noord-Amerika: CIO’s en CTO’s moeten blijven investeren in AI, maar alert blijven op stijgende kosten en het tekort aan talent.

• Europa: gebruik het ethische en regelgevende voordeel van de EU AI Act als onderscheidend vermogen.

• Azië-Pacific: focus op schaalbaarheid — de regio heeft de marktomvang en samenwerking om niches snel te veroveren.

Voor investeerders geldt: zet niet alles in op Silicon Valley.
De VS blijft leidend, maar de volgende doorbraak kan net zo goed uit Parijs, Shenzhen of Bangalore komen.

Slotgedachten

De AI-investeringen nemen voorlopig geen gas terug.
Volgens IDC stijgen de wereldwijde AI-uitgaven van $235 miljard in 2024 naar $630 miljard in 2028 — een groei van bijna 30% per jaar.
Gartner schat dat generatieve AI alleen al in 2025 een markt van $644 miljard zal vertegenwoordigen.

De VS leidt de dans, maar Europa’s bedachtzame aanpak en Azië’s schaalgrootte maken dit een echte wereldwijde race.
Of je nu investeerder bent of techleider: de volgende AI-unicorn komt misschien niet uit Silicon Valley — dus hou je ogen open en je GPU-clusters draaiende.